Inhoud

Horst aan de Maas is een recent gevormde fusiegemeente in Nederlands Noord-Limburg.

Ze is in eerste instantie ontstaan bij een gemeentelijke herindeling van 1 januari 2001 uit de toenmalige gemeenten Broekhuizen, Horst en Grubbenvorst. Pas dankzij deze toevoegingen kwam de vergrote gemeente Horst ook aan de Maas te liggen, hetgeen de nieuwe naam verklaart.
Per 1 januari 2010 is Horst aan de Maas verder gefuseerd met de gemeente Sevenum en een deel van de gemeente Meerlo-Wanssum. Sevenum, de tweede grotere kern van de nieuwe gemeente, was tussen 1836 en 2010 een zelfstandige gemeente. De aldus opnieuw vergrote gemeente, die de naam Horst aan de Maas bleef behouden, bestaat nu uit zestien kernen.

Qua inwonertal is zij na Venlo, Venray en Peel en Maas de vierde gemeente van Noord-Limburg. Qua oppervlakte is de gemeente Horst aan de Maas de grootste gemeente van Limburg.

De gemeente Horst aan de Maas is gelegen op de linkeroever van de Maas - het Maasland dat verder naar het westen overgaat in de Peel.

In het noorden van de gemeente liggen de dorpen Meerlo, Tienray en Swolgen, die tot 2010 tot de gemeente Meerlo-Wanssum behoorden. De dorpen Broekhuizenvorst, Broekhuizen, Lottum en Grubbenvorst liggen in het oosten langs de Maas. Aan de andere kant ligt Griendtsveen ongeveer 20 km verderop in het uiterste westen van de gemeente. In het midden liggen de hoofdplaats Horst, waar het gemeentehuis zich bevindt en de omliggende dorpen Melderslo, Hegelsom en Meterik. Ten zuiden van Horst ligt de tweede kern, Sevenum, en tussen Sevenum en Griendtsveen liggen de dorpen America, Evertsoord en Kronenberg.

Horst en de andere dorpen behoorden tot het Overkwartier van Gelre of Spaans Opper-Gelre. Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd het door Staatse troepen bezet, waarna het in 1713 werd overgedragen aan de Pruisische bondgenoot. Zo bleef het als deel van Pruisisch Opper-Gelre ongeveer een eeuw lang Pruisisch (tot 1815).

In Grubbenvorst bevond zich tot 2001 een grote veiling (ZON). Bij een gemeentelijke herindeling is deze overgegaan naar de gemeente Venlo (stadsdeel Blerick). Horst is een belangrijk centrum van landbouw, ongeveer 1/3 van de totale Nederlandse champignonproductie komt hier vandaan. Ook is er een bedrijf dat champignonconserven maakt. Lottum wordt gezien als het rozendorp van Nederland, hier wordt ongeveer 70 % van alle Nederlandse rozen gekweekt.

Er worden verschillende dialecten gesproken binnen de fusiegemeente, deze wijken van noord naar zuid vrij sterk van elkaar af. Zo is het dialect in Tienray of Meerlo in het noorden van de gemeente een zuiver Kleverlands dialect, met kenmerken van het Brabants en Zuid-Gelders. Terwijl het Sevenums dialect in Sevenum, Kronenberg en het Grubbenvorsters in Grubbenvorst, in het zuiden van de gemeente veel 'Limburgser' van aard zijn, vooral het Grubbenvorsters is bijna identiek aan het Venloos. De verschillen komen doordat er een aantal isoglossen door Horst aan de Maas lopen zoals de du/gij-isoglosse, mich/mij-isoglosse, hoês/huus-isoglosse etc. de meeste van de isoglossen lopen oost-west door de gemeente op de kalt/koud-isoglosse na, deze loopt noord-zuid. Het Horsters onder meer gesproken in de hoofdplaats Horst vrij centraal gelegen in de gemeente, ligt taalkundig dan ook tussen de verschillende dialecten in.