Tilburg is een gemeente in Noord-Brabant.
De gemeente Tilburg omvat naast de gelijknamige stad Tilburg tevens de dorpen Berkel-Enschot en Udenhout. Per 1 maart 2016 had de gemeente 212.943 inwoners, waarmee het de zesde gemeente van Nederland is. Tilburg maakt deel uit van stedelijk netwerk BrabantStad. In het Brabants dialect spreekt men van Tilbörg.
Geografie
Parken
De bekendste stadsparken van Tilburg zijn alle drie ontworpen door de bekende landschapsarchitect Leonard Springer: het Leijpark, het Wilhelminapark (Tilburg) (1895) en het Wandelbos (1920). In de oorspronkelijke opzet kenmerken ze zich door een romantische, laatnegentiende-eeuwse sfeer die bij Wilhelminapark en Wandelbos goed bewaard is gebleven. Veel strakker is het Kromhoutpark uit 1991 dat internationale prijzen heeft gekregen voor het ontwerp. Eveneens bijzonder is de Oude Warande; dit park in Tilburg-West is een van de best bewaard gebleven sterrenbossen van Nederland. De gemeente heeft in 2008 een ruim twintig jaar durend restauratieproject grotendeels afgerond.
Groene wijken
Enkele Tilburgse buurten uit de jaren zestig zijn bijzonder ruim opgezet met brede groenstroken langs bebouwing en hoofdwegen. Met name geldt dit voor Quirijnstok in Noord, verder ook voor Groenewoud en Wandelbos.
Natuurgebieden
Het bekendste natuurgebied is Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen, inclusief het natte gebied De Brand, op zes kilometer van Tilburg. Op het grondgebied van Tilburg liggen enkele kleine natuurgebieden. Die sluiten aan op een scala aan natuurterreinen in omliggende gemeenten die voor Tilburgers een recreatieve functie hebben. Deze sluiten veelal op elkaar aan, tot Boxtel en Poppel toe. Ten oosten van het Wilhelminakanaal ligt Moerenburg, dat via het Moergestelse Broek en Landgoed Nemelaer aansluit op de Oisterwijkse Bossen en Vennen en Kampina die deel uitmaken van Nationaal Landschap Het Groene Woud dat zich tot Eindhoven uitstrekt. Aan de andere kant van Tilburg ligt, dwars door de woonwijk Reeshof, de Dongevallei, een herstelde bedding van het beekje de Donge waar een bijzondere moerasvegetatie ontstaat uit zaden die onder een dikke laag landbouwgrond bijna een eeuw op ontkieming gewacht hebben. Dit gebied sluit zuidwaarts aan op de Oude Warande en op de landgoederen Sparrendael, Heidepark en Vredelust die niet toegankelijk zijn. Aan de zuidkant daarvan, bij het Bels Lijntje, ligt het voormalige productiebos de Kaaistoep waar steeds gevarieerdere flora en fauna ontstaat. Aansluitend liggen het Riels Laag, de Regte Heide, Ooievaarsnest ten zuiden van Goirle, Nieuwkerk, Landgoed de Utrecht en Gorp en Roovert, waarmee de natuurgebieden reiken tot over de Belgische grens.
In het oosten sluit de Dongevallei aan op het Rijens Broek en Boswachterij Dorst. In het noorden ligt de Lange Rekken. Nauwelijks verbonden met de andere gebieden zijn de al genoemde Loonse en Drunense Duinen en recreatie- en natuurgebied Noorderbos, in de voormalige vloeivelden net buiten Tilburg.
