Tynaarlo (Drents: Tynaorl) is een gemeente in het noorden van de Nederlandse provincie Drenthe.
De gemeente Tynaarlo is in 1998 ontstaan door de samenvoeging van de toenmalige gemeenten Eelde, Vries en Zuidlaren. Aanvankelijk zou de nieuwe fusiegemeente Zuidlaren worden genoemd, maar na protesten uit de voormalige gemeenten Vries en Eelde werd besloten een meer neutrale naam te kiezen, namelijk die van het relatief kleine dorp, dat ongeveer tussen de drie grootste dorpen in ligt. Op 7 mei 2004 werd het nieuwe gemeentehuis in Vries in gebruik genomen. Tot die tijd waren de ambtenaren werkzaam op verschillend locaties in Eelde, Vries en Zuidlaren.
De gemeente Tynaarlo herbergt 32.796 (1 januari 2016, bron: CBS) mensen op een oppervlakte van 147,65 km² (waarvan 3,92 km² water: delen van het Zuidlaardermeer en het Paterswoldsemeer liggen in de gemeente).
Geschiedenis
Tynaarlo is met Taarlo de oudste Drentse nederzetting; feitelijk gaat het om een gebied. De nederzetting wordt voor het eerst genoemd in een oorkonde van 18 juni 820. Hierin staat, dat ene Theodgrim zijn onroerende goederen schenkt aan het klooster Werden, n.l. Villa Arlo; Tynaarlo heet later Arlon en Aerlo (Aarlo). In 1420 telt het dorp tien boerderijen, in 1672 17, in 1742 25, in 1804 24 en in 1850 56 woningen en een school. Nadien is de bebouwing aan de Dorpsstraat ontstaan, veel later de nieuwbouwwijk en het industrieterrein (1993).
Het dorp ligt midden op de zgn. Koningsas, een bundel van auto-, water- en spoorwegen, n.l. van west naar oost de oude rijksweg (Groningerstraat-Asserstraat), het Noord-Willemskanaal (1860), de rijksweg A28 (Groningen-Utrecht) en de spoorlijn Groningen-Zwolle. Tot recent lag in het dorp aan deze lijn het gesloten station Vries-Zuidlaren. Verder oostwaarts lopen de Drentsche Aa (hier Westerdiep) en de autoweg N34 (De Punt-Emmen-Coevorden). De Koningsas wordt doorsneden door de autoweg N386 (Peize - Hoogezand-Sappemeer), een halve cirkelvormige weg in de kop van Drenthe en Gorecht. In west-oostrichting wordt het verkeer samengeperst over één brug, onder één viaduct door en over één spoorwegovergang. De spoorlijn scheidt twee cultuurlandschappen, n.l. het ontginningslandschap in het westen en het beekdallandschap van het Zeegserloopje in het oosten. In 1993 kreeg de A28 bij Tynaarlo op- en afritten en veranderde de westelijke helft in een industrieterrein. Hier bevinden zich o.a. een wegenbouwbedrijf, een uitgeverij/drukkerij, een bierfusten- en een glascontainerfabriek.
Aan weerszijden van de spoorlijn bevinden zich in totaal vier plassen door zandafgravingen, waar-onder het natuurbad Tynaarlo. In de omgeving het recreatiepark Akenveen en een camping, voorts onderdelen van de Gemeente Tynaarlo, n.l. de afdeling Ruimtelijke Ordening in een vml. pand van Gruno Wegenbouw, verder Gemeentewerken annex milieustraat. Het terrein oostelijk daarvan was optie voor het nieuwe gemeentehuis. Het plan om hier te midden van de plassen bij het dorp en het voormalige station ook de rest van het gemeentepersoneel te vestigen bij het dorp met de naam van de gemeente werd in 2001 met twaalf tegen elf stemmen verworpen; het gemeentehuis komt nu aan de noordkant van Vries (2004).
Tynaarlo kent een hechte dorpsgemeenschap, onderstreept door de vereniging van Dorpsbelangen met 500 leden. Na afloop van de Zuidlaardermarkt (tweede dinsdag in oktober) eten de Tynaarloërs stampot boerenkool in Café Centraal.
Bestuurlijk Toekomst
Tynaarlo werkt ambtelijk samen met de gemeenten Noordenveld, Aa en Hunze en Assen in het samenwerkingsverband STAAN. Op 12 januari 2015 besloot de gemeenteraad van de Groningse buurgemeente Haren om een fusie met Tynaarlo te gaan onderzoeken. Hiermee zou een gemeente van ruim 51.400 inwoners tussen de steden Groningen en Assen kunnen ontstaan. De gemeente Tynaarlo reageert vooreerst afwachtend en onderzoekt de voordelen van de fusie.
